امروز به دنبال کتابی میگشتم تا بخوانم ، همه رویهم انباشته شده اند عده از را از دسترس دورکردم صاحبان ترانه ها واشعار متعهد !!! آنهارا بیشتر بچشم یک خاین مینگرم تا یک شاعر ، نامشان هرچه میخواهد باشد .
بر حسب تصادف کتاب » ترانه های خیام « صادق هدایت به دستم افتاد بهتر دیدم آنرا مدل قرار دهم وبنویسم هم میخوانم هم مینویسم !.
این کتاب با کمک انتشارات امیر کبیر درسال 1352 شمسی در تهران بچاپ رسیده وگویا چاپ ششم میباشد از نوع کتابهای جیبی هآن زمان درست میشد تا همه حتی کتاب را درجیب داشته باشند کتابی از (سلسله کتابهای پرستو ) . در مقدمه کتاب اینطور نوشته شده است :
شاید کمتر کتابی دردنیا مانند مجموعه ترانه های خیام ، تحسین شده ه ، مردود ومنفور بود ،تحریف شده ، بهتان خورده ، محکوم گردیده ، حلاجی شده ، شهرت عمومی ودنیا گیر پیدا کرده وبالاخره ناشناس مانده است ..
اگرهمه کتابهایی را که راجع بخیام ورباعیاتش نوشته شده جمع آوری گردد تشکیل کتابخانه بزرگی را خواهد داد ، اما این مجموعه کوچک که امروز در دسترس همه میباشد مجموعه ایست که از هشتاد الی هزارو دویست رباعی کم وبیش در بر دارد اما همه آنها تقریبا ، جنگ مخلوطی از افکار مختلف را تشکیل میدهند ، حال اگر یکی از این نسخه هارا از روی تفریح ورق بزنیم وبخوانیم درآن به افکار متضاد به مضمونهای گوناگون و به موضوعات قدیم وجدید بر میخوریم ، بطوریکه اگر یکنفر صد سال عمر کرده باشد وروزی دو مرتبه کیش ومسلک وعقیده حودرا عوض کرده باشد قادر بگفتن چنین افکار ی نیست ، مضمون این رباعیات روی فلسفه وعقاید مختلف است از قبیل " الهی ، طبیعی ، بنگی ، دهری ، صوفی ، خوشبینی ، بدبینی ، افیونی ، شهوت پرستی ، مادی ، مرتاضی ، لا مذهبی ، زندی وقلاشی ، خدایی ، وافوری.......
وآیا ممکن است یکنفر اینهمه حالات مختلف را پیموده باشد ؟ بالاخره ، منجم ، فیلسوف وریاض دان هم باشد ؟، پس تکلیف ما دراین آش درهم جوش چیست ؟ ........
تاکنون قدیمیترین مجموعه اصیل از رباعیات که به خیام منسوب است نسخه » بودئن« میباشد که درسنه 865 در شیراز به چاپ رسید یعنی سه قرن پس از خیام ودارای 158 رباعی است اما همین ایرادها کم و بیش به آن گرفته شده است .
این کتاب کوچک دارا ی نقاشی های قلمکار وقدیمی میباشد وبرگهایش دارد از هم میبانشد اما من همچنان آنرا در لابلای کاغاذها سولوفون حفظ کرده ام "
میپیرسیدی که چیست این نقش مجاز
گر بگویم حقیقتش هست دراز
نقشی است پدیدآمده از دریایی
وآنگاه شده بقعر آن دریا باز
پس من درست گفتم اول ماهی بودیم ، بعد ریه پیدا کردیم بعد با خاک خودمامان را وفق دادیم ، نه ازخاک بر آمدیم که بخاک برویم ونه دستی از آن بالاها مارا با گل وآب درست کرد ، ماهی بودیم نهنگ میشویم کوسه میشویم دوباره برمیگردیم به آب ،بنی آدم بنی عادت است به آتش جهنم هم عادت میکند .پایان
