زبان فارسی
در اواخر سال هزار و نهصد و هشتاد که در کمبریج ساکن بودیم روزی به صرافت این افتادم که یک مدرسه و کلاس زبان فارسی برای کودکان ایرانی که کم کم تعداد آنها زیاد می شد دایر کنم، و پیشنهاد خود را به چند آشنای خوب که در آن زمان داشتم در میان گذاشتم و خوشبختانه مورد استقبال قرار گرفت.
یک دو معلم سابق هم قبول کردند که بطور رایگان به بچه ها درس فارسی بدهند. کتاب کم داشتیم و یا اصلاً نداشتیم، بنا بر این از دوستی و رابطۀ خود با جناب پروفسور پیتر ایوری، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کمبریج، استفاده کرده و درخواست چند کتاب نمودیم، که ایشان با میل و شوق فراوان ما را به کتابخانۀ خود برده و ما چند کتاب به امانت گرفتیم. متأسفانه مانند همۀ کارهای دیگر، مدرسۀ ما دوام چندانی نیاورد و با بنا شدن یک دیوار بلند (!) بیشتر از یک ترم زنده نماند.
تلفنی به آقای پیتر ایوری اطلاع دادم که: مدرسه بی مدرسه و کلاس بی کلاس،و کتابهای اهدایی حضرت عالی پیش من است. ایشان گفتند آنها را نگاه دار، و امروز من درمیان کتابهایم این چند کتاب را یافتم: سفر نامۀ ابن بطوطه، ترجمۀ آقای محمد علی موحد، خلیج فارس، تالیف احمد اقتداری، و قصه های ایرانی برای بچه ها،تالیف مرحوم انجوی شیرازی، که مأخذ من در این نوشتار شده است.
زبان فارسی (دری) در روزگاران گذشته از عزت و احترام و شهرت و اعتبار فراوان برخوردار بوده و وضع بسیار درخشان و آبرومندی داشته، و در اقصی نقاط دنیای آن روز معروف و رایج بوده است. یک نمونه از این نفوذ و رواج را به روایت ابن بطوطه، جهانگرد سرشناس قرن هشتم هجری می خوانیم:
امیر بزرگ قراط که امیرالامرای چین است ما را درخانۀ خود میهمان کرد و دعوتی ترتیب داد که آنرا (طوی) می نامند و بزرگان شهر درآن حضور داشتند ..... سه روز در ضیافت او بسر بردیم و سپس م ارا به همراه پسر خو د به خلیج فرستاد و ماسوار کشتی شدیم.... مطربان و موسیقدانان نیز با ما بودند و آنان شعری را به فارسی می خواندند که چند بار بفرمان امیر زداه این شعر تکرار شد چنانکه من از دهانشان فرا گرفتم. آهنگ عجیبی داشت و چنین بود:
تا دل به محنت داده ام در بحر فکر افتاده ام
چون درنماز ایستاده ام گویی به محراب اندری
حال درچنین دوره وزمانه ای اگر فرزندان ما با تربیت ملی ما و آداب و فرهنگ خویش آشنا نباشند و با همان سنت ها و رسوم انسان ساز و آدمی پرور ایرانی اصیل بار نیایند رنگ اجنبی بخود می گیرند و به آسانی آن پاکدلان معصوم را از ما خواهند گرفت و فرهنگ خود را به آنها تحمیل خواهند نمود و آنها را به رنگ خود در خواهند آورد...و رنج آن برای ما خواهد ماند.
